Register Project Neocalvinisme

Walaeus, Antonius (de Waele, 1573-1639)

Bio

Waals/Nederlands gereformeerd predikant en theoloog. Diende na studie te Leiden de gemeenten te Koudekerke (1602) en Middelburg (1605). Vanaf 1619 hoogleraar te Leiden, afgevaardigde voor Zeeland naar de Synode te Dordrecht 1618-1619. Medeauteur van de Synopsis.

• H. Bavinck, Gereformeerde Dogmatiek I, Kampen (J.H. Bos) 1895, 12

Werk

• Antonii Walaei Opera omnia, iterata hac editione auctiora et emendatiora I-II, [curante Joh. Walaeo, acc. vita auctoris], Lugduni Batavorum, Adrianus Wyngaerden, 1647-1648
  • verwijzing I,152s.
    • H. Bavinck, Gereformeerde Dogmatiek II, Kampen (J.H. Bos) 1897, 79
  • citaat I,457
    • K. Schilder, ‘Pluriformiteit der kerk en epigonisme’ VIII, De Reformatie 14 (1933v) 25,194v (23 maart 1934)
  • verwijzing I,462
    • K. Schilder, ‘Pluriformiteit der kerk en epigonisme’ VIII, De Reformatie 14 (1933v) 25,194v (23 maart 1934)
  • verwijzing I,463s.
    • K. Schilder, ‘Pluriformiteit der kerk en epigonisme’ VIII, De Reformatie 14 (1933v) 25,194v (23 maart 1934)
  • verwijzing II,65b
    • K. Schilder, ‘Pluriformiteit der kerk en epigonisme’ VIII, De Reformatie 14 (1933v) 25,194v (23 maart 1934)
  • verwijzing II,345-349
    • K. Schilder, ‘Pluriformiteit der kerk en epigonisme’ VIII, De Reformatie 14 (1933v) 25,194v (23 maart 1934)

Christelijke Encyclopaedie¹ V,688

Walaeus (Antonius), op den 3den October 1573 te Gent geboren, overlijdt te Leiden op 9 Juli 1639. Zijn vader week naar Walcheren uit. In 1588 wordt Antonius leerling aan de Latijnsche school te Middelburg. In 1596 vertrekt hij naar de Leidsche academie. Hier woont hij bij Gomarus in, maar vindt in professor Junius zijn ideaal. Na een studiereis wordt hij predikant te Koudekerke (1602), vervolgens assistent-hofprediker bij Prins Maurits (1604) en daarna predikant te Middelburg (1605). Hij wordt curator van de Latijnsche school aldaar (1607) en geeft er lessen in de Grieksche taal en wijsbegeerte. In 1611 wordt Gomarus zijn ambtgenoot. Ook geeft hij, na diens vertrek, les in de geloofsleer. Hij schrijft over het ambt der overheid in kerkelijke zaken (1616) en rekent de verdediging van de beide tafelen der wet tot de overheidstaak. In 1617 wordt hij aan Den Haag geleend. In dezen tijd bedankt hij voor het hofpredikerschap en voor een professuur te Sédan. In 1618 vinden we hem op de Synode te Dordt. Naar de letter is hij geen hoogleeraar, toch bezet hij daar een professoren-plaats vooral door toedoen van de Staten van Holland. Hij wordt door de Synode aangewezen als secundus-vertaler en als reviseur van het Nieuwe Testament. In de leer der praedestinatie is hij hier infralapsarisch. Hij wint aller achting. Hem valt de eer ten deel in de commissie van redactie van de Leerregels zitting te mogen nemen. Hij ontvangt de tragische opdracht om in Den Haag Oldenbarnevelt in zijn laatste ure geestelijk bij te staan. Den 20sten Juli 1619 volgt zijn benoeming tot theologisch hoogleeraar te Leiden, waar hij 21 October inaugureert De studii theologici recta institutione. Eerst wordt hij tot doctor honoris causa bevorderd. Hij is vervolgens de man van het zoogenaamd Seminarium Walaeum, van waaruit hij een twaalftal predikanten naar Indië zag vertrekken. Hij levert mede zijn aandeel aan het beroemde werk Synopsis Purioris Theologiae. Tevens schrijft hij een tractaat over den sabbath, waarbij hij een ruim standpunt inneemt. Drie malen wordt hij rector. Gaarne beweegt hij zich op leerstellig terrein. Zijn werk over de Ethiek voorzag in een werkelijke behoefte. Polyander, die de lijkrede op hem uitsprak, gewaagde van zijn wijze vroomheid en zijn vrome wijsheid. Hij was een man des vredes, maar goed Gereformeerd. (J.D. de Lind van Wijngaarden, Antonius Walaeus, Leiden, 1891; A. Eekhof, De theologische faculteit te Leiden in de 17de eeuw, Utrecht, 1921, register in voce; H. Kaajan, De groote Synode van Dordrecht in 1618-’19, Amsterdam, 1918, bl. 59, v.v.).

Dr H. Kaajan