Antonius Margarites Lindeboom (1911-)

Bibliografie van Professor L. Lindeboom

Gereformeerd Theologisch Tijdschrift

onder redactie van G.Ch. Aalders e.a., Aalten (De Graafschap)
39 (1938) 458-465; 40 (1939) 180-186; 475

a

De almanak, die in het jaar 1930 door het Studentencorps „Fides Quaerit Intellectum” is uitgegeven, bevat op pag. 91 e.v. een lijst van geschriften van professor L. Lindeboom. Deze lijst is zeer onvolledig. In dit artikel wordt een poging gedaan een volledig overzicht van de werken van professor Lindeboom te geven. Men weet dat de hoogleeraar geen boeken publiceerde maar des te meer vlugschriften en brochures. Omdat al deze publicaties encyclopaedisch vrijwel niet in te deelen zijn, wordt een chronologisch overzicht gegeven. Het is niet mogelijk dat in deze bibliografie ook vermeld worden allerlei min of meer belangrijke artikelenreeksen verschenen in „De Vredebond”, „De Roeper”, „De Wachter”, „Wat zegt de Schrift?” en „De Bazuin”. Men bedenke dat deze hoogleeraar reeds op zijn drieëntwintigste jaar artikelen schreef en dit tot zijn zeven-en-tachtigste heeft volgehouden.

Zijn bijdragen in „De Getuigenis”, „De Vrije Kerk”, „Gereformeerd Tijdschrift” en „Gereformeerd Theologisch Tijdschrift” zijn echter meer dan eens afzonderlijk in den handel gebracht, waren als „overdruk” in zijn persoonlijk bezit en zullen hier — ook wegens hun beperkt aantal — worden gememoreerd.

Indien men mocht ontdekken, dat zelfs deze lijst niet volledig is, zal men mij een grooten dienst bewijzen door mij schriftelijk te melden wat aan deze bibliografie ontbreekt. Omdat al de hieronder genoemde werken in het bezit der familie zijn en voor een eventueelen biograaf van Lindeboom een belangrijke „Fundgrube” vormen, zal men mij een grooten dienst bewijzen door de geconstateerde leemte aan te vullen met de toezending van het ontbrekende. |459| Mijn adres is Van Blankenburgstraat 11, ’s-Gravenhage.

Tenslotte: men weet waarschijnlijk dat ik in de pers heb gevraagd om bizonderheden uit het leven van prof. Lindeboom. Nu kreeg ik inderdaad enkele zeer interessante brieven. Het waren er echter maar weinige. De lezers van dit tijdschrift zullen, dunkt mij, ook nog wel iets weten. Zou ik dus hier mijn verzoek mogen herhalen?

Van de volgende tijdschriften was professor Lindeboom redacteur (medewerker) of hoofdredacteur:

„De Getuigenis”. Maandschrift in het belang van Waarheid en Godzaligheid, onder redactie van Di J. Bavinck en H. de Cock, 1869 en 1870.

„De Vredebond”. Maandblad 1871-’73, halve maandblad 1874-’83, tot bevordering van de Zending onder Heidenen en Mohammedanen voor de inwendige zending.

„De Vrije Kerk”. Vereeniging van Christ. Gereformeerde stemmen, onder redactie van Ds H. Beuker e.a., 1875-1898.

„De Kamper Volksvriend”, Weekblad, 1886 en 1887.

„De Roeper”, 1886-1898.

„Wat zegt de Schrift?” 1900-1908. (Annex hiermede: Voor het recht, de vrijheid en den vrede der Kerken, bijblad van „Wat zegt de Schrift?”, 3 jaargangen, 1903-’04-’05).

„Geref. Tijdschrift”, 1909-1910.

„Geref. Theol. Tijdschrift”, 1911-1932.

Van elke publicatie is telkens het geheele titelblad afgeschreven. Uitgezonderd natuurlijk de telkens weerkeerende naam van den auteur. Waar noodig werd een toelichtende opmerking tusschen haakjes geplaatst.

Over dezen persarbeid van professor Lindeboom schreef prof. dr K. Schilder in het jaarboek ten dienste van de Gereformeerde Kerken (1934), pag. 401 het volgende:

„Zij weten dat zijn polemiek-apologetiek juist daarom zoo fel, maar ook zoo eerlijk was, omdat hij niet leed aan de ziekte van ons tegenwoordig geslacht: dat men politieke of sociale zaken lòs maakte van de diepere confessioneele vragen die in de kèrk en in de theologie aan de orde zijn, en die de kerk als pilaar der waarheid te bewaren heeft: hij zag dat het kleed der waarheid uit één stuk geweven is, en was daarin één brok gezondheid voor wie hem zoo encyclopaedisch één had zien rijzen boven den berg van inderdaad naar titels en thema’s fragmentarisch lijkende kleinere publicaties. Zij hebben hem voor zichzelf èn in zijn onderwijs zien leven uit de gedachte die Groen eens aldus onder woorden bracht: „Alle krenking van Gods Waarheid werkt nadeelig op elk gebied”.”

Bijlage bij no. 47.

In de nalatenschap van professor Lindeboom werd nog gevonden het eerste en vermoedelijk ook belangrijkste gedeelte van een brief van Dr W. Koster, wien de publicatie van no. 47 gold. Dit schrijven luidt aldus:

Utrecht, 16 Augs. 1882.

Weleerwaarde Heer,

Van een reisje door België teruggekeerd, vind ik uw boekje „de aanslagen der med.-theol. kwakzalverij enz.” — Ik kan mijn tijd beter besteden dan aan theologisch twistgeschrijf. In het openbaar gun ik u gaarne het laatste woord. Ook voor een privaat |186| antwoord zou de neiging geheel ontbreken, indien er niet twee aanleidingen toe bestonden. — De eerste is: de burgerlijke beleefdheid, welke mij dringt tot eene dankbetuiging voor de toezending van uw geschrift. — Doch in de tweede plaats moet ik u vergeving vragen voor eene verkeerde lezing uwer woorden, welke terecht door u is aangetoond. Ik heb gelezen: „onder den invloed der doodsluchten en van het . . . ongeloof”. Het onderstreepte en staat er niet; daardoor is mijn scherts over de desinfectie misplaatst. Mijne oogen schitteren niet door gezichtsscherpte, het Handelsblad niet door duidelijke letter en druk, en uwe woordenkeus en zinsbouw zijn mij wat ongewoon — ziedaar verzachtende omstandigheden. —

Verder geef ik u niets toe. Uw verwijt o.a. dat ik ook verkeerd heb gelezen, dat gij mij beschuldigt „niet vermoed te hebben wat een schoolkind inziet” treft mij niet. Uw zinsbouw en het woordje „zelf” maken mij tot den „niet vermoedende”. Schoon ik nu gaarne geloof dat gij zulks niet bedoeldet, merk ik toch op dat anderen hetzelfde lazen als ik.

Verder wensch ik noch publice noch privatim met u te redetwisten. In het voorbijgaan veroorloof ik mij slechts een paar opmerkingen. Gesteld dat ik de goedhartigheid zoo ver dreef, mij door u een zin mijner woorden te laten opdringen, welken ik er niet in legde, wat zou het u baten? Ik zou ten onrechte „geestelijk” als qualificatie van „lichaam” hebben gelezen. Ik lees nu, naar uw wensch: „een onverderfelijk verheerlijkt stoffelijk omhulsel, naar het model van het lichaam van Christus”. Tegen zulke gesublimeerde, verheerlijkte stof gelden precies dezelfde bezwaren. Men kan even goed spreken van een „verheerlijkten”, niet meer oxydeerenden kubieken decimeter yzer” als van „stof” waarop de natuurkundige gegevens en verschijnselen niet van toepassing zijn. In geen geval zegt men iets verstaanbaars. —

Hebt gij den weerkeerigen invloed van wijsbegeerte en Christendom op elkander eenigermate bestudeerd? Weet gij wat waarschijnlijk onder het „psychische” en „pneumatische” lichaam schuilt, en wat in de hoofden der „exegeten” en nog in uw brein spookt? De Heidensche- (Aristotelische) bespiegelingen over de „Älj” welke eerst door den „vorm of het wezen” de „eºdov, oÇs°a” een „verwerkelijking” wordt! De toelichting van zulke wijsgeerige vraagstukken door een wetenschappelijk theoloog zou zeer belangrijk zijn. En ten slotte, gij bederft door uwe . . .” (hier breekt het fragment af). |475|

Addendum bibliografie professor L. Lindeboom

Iemand was zoo vriendelijk mij opmerkzaam te maken op het feit, dat in de door mij in dit tijdschrift gepubliceerde bibliografie nog één nummer moet worden ingevoegd. Op bladzijde 465 van den 39en jaargang (October 1938), had na nummer 64 nog moeten worden vermeld een brochure welks titel ik hier overschrijf:

Men kan met een korte aanteekening verwijzen naar deze bladvulling. Uit historisch oogpunt zullen sommige lezers zich wellicht interesseeren voor den tekst van vijf aanplakbiljetten, welke professor L. Lindeboom in Zaandam bij zijn evangelisatie-arbeid aan den openbaren weg aansloeg. Men zie daartoe het „Noord-Hollandsch Kerkblad” van 21 juli, 11 Augustus, 18 Augustus, 1 September en 8 September 1939.

A.M. Lindeboom.

a.