Communisme en Godsdienst

Gereformeerde Kerkbode van Delft

12e jaargang
1924v
24 (geen paginering) (9 augustus 1924)

a

Bladerend in oude kranten, waarin ik iets zocht, trof ik deze week een ingezonden stuk van den Heer C. Schalker, Westerstraat 3, alhier, in Hou Koers van 21 Februari 1923. Deze kwam op tegen een uitlating van Hou Koers in het blad van 3 Januari 1923. Daarin was het volgende gezegd:

„Het voornaamste beletsel voor de ontwikkeling van onze communistische jeugdorganisatie (zegt een der communistische geschriften) zijn de christelijke jeugdvereenigingen, welke wij met alle energie moeten bestrijden overeenkomstig tactiek van Trotzki, saamgevat in deze formule: „de kwestie der jeugdopvoeding is een vraagstuk van leven of dood voor een land dat in revolutie is. Wij moeten bij al onze actie het atheisme prediken, daar alleen het atheisme den weg naar omhoog, naar de plaats onder de zon kan toonen.”

De heer Schalker bracht tegen deze uitlating bezwaar in op de volgende manier:

Op grooten prijs zou ik het stellen u te verzekeren dat, welke tactiek hier ook mag worden aanbevolen, het zeker geen communistische tactiek kan zijn of zooals gij den schrijver van de ongenoemde brochure in de pen legt, de tactiek van Trotzki. Ons standpunt ten opzichte van het vraagstuk kan bekend zijn, ook aan u, als te zijn „Godsdienst is privaatzaak” en daarnaar handelen wij streng, ook in Rusland, waar ieder volkomen vrij is, welke godsdienst hij of zij wenscht te belijden, mits hij of zij deze buiten de staatszaken houdt en dus niet voor politieke oogmerken gebruikt.

Daar ik niet wil aannemen dat gij bewust onwaarheid in uw blad zult schrijven, vertrouw ik dat gij dus de titel, en zoo mogelijk ook schrijver, van de door u geciteerde brochure hier ter plaatse zult willen vermelden, opdat al uw lezers zich kunnen overtuigen dat hier van een communistische brochure geen sprake is.

In afwachting van uw inwilliging van mijn verzoek.

Hoogachtend,

C. SCHALKER.

Westerstraat 3.

De redactie van Hou Koers diende toen reeds van repliek, op een manier, die niets te wenschen overliet. Onder meer schreef ze:

Godsdienst is privaatzaak. Indien men in Rusland den godsdienst buiten de politiek moet houden, dient het communisme den christelijken godsdienst te verbieden ook als „privaatzaak”, daar het „belijden” insluit, de daad van het overal en altijd prediken van den eisch Gods voor elk terrein des levens. Daarom is de godsdienst de absolute vijand van het communisme.

Dat de vijandschap in omgekeerden zin bitterder is, behoeven wij niet uit Rusland te vernemen. Indien Domela Nieuwenhuis een onverdacht getuige mag genoemd worden, is zijn agitatie tegen den Bijbel voldoende, om ieder Christen te maken tot levensvijand van het communisme.

Indien de heer Schalker misschien nog graag de namen van bladen mocht willen weten, die berichten doorgeven van dezelfde strekking als indertijd Hou Koers zijn bericht gaf, mogen we hem misschien verwijzen naar het volgende bericht uit de N.R.Ct. We vonden het juist nadat we toevalligerwijze zijn stuk in Hou Koers hadden aangetroffen:

Naar de Roel meldt, heeft Trotzki voor een arbeidersclub te Moskou een rede gehouden over „cultureele vraagstukken in sowjet-Rusland”, waarin hij zich o.m. uitsprak voor een zoo scherp mogelijke bestrijding van den godsdienst. Hij beriep zich daarbij op een gezegde van Marx, dat critiek op den godsdienst de grondvoorwaarde is voor alle andere soort critiek en betoogde, dat godsdienst „pseudo-wereldkennis” is, welke een belemmering oplevert voor deugdelijken socialen arbeid, daar hij de menschen „zwak tegenover de natuur” maakt en hun belangstelling voor sociale kwesties vermindert. Daarom behoort de godsdienst te worden bestreden en die strijd belooft het meeste succes wanneer, tengevolge van een nieuwe oriënteering op sociaal gebied, de godsdienstige ideologie het sterkst in tegenspraak geraakt met de concrete behoefte van de volksklasse. Onder zulke omstandigheden is, zeide Trotzki, een enkele handig uitgevoerde manoeuvre met een mes voldoende om aan den godsdienst de doodsteek toe te brengen! Hieraan is het dan ook te danken, dat in de steden, waar welbewuste, in de revolutie geschoolde arbeiders den boventoon voeren, de anti-religieuze propaganda zulk een succes heeft gehad. Anders staat het evenwel ten plattenlande, waar men met minder zelfbewuste en meer phlegmatische naturen te maken heeft. Daar moeten dus andere, doch daarom niets minder krachtige methoden gevolgd worden.

En als de heer Schalker nog meer authentieke berichten hebben wil, dan neme hij een abonnement op het bij de N.V. De Graafschap uitkomende tijdschrift „Cijfers en Feiten”. Daar staan herhaaldelijk krasse staaltjes in van de leugenachtigheid, waarmee de leuze: „godsdienst is privaatzaak” uitgegeven wordt. Niet alleen den heer Sch. maar ook onzen eigen menschen zouden we trouwens een abonnement op dit tijdschrift zeer ernstig aanraden.

K. S.

a. Niet eerder opnieuw gepubliceerd.